a

clustered | unclustered

Aeneas in de hel

Joachim Mares

27 mei in het jaar van onze Heere 2019, Brussel

Moederlief mien

Ic scrive sie dese brief wille van mien swaer gevoel in de maeghe. Der heersce een zwartgalligheid in mien pen ombedat nieman mien biechte ernstich nimt. Het waer vorige weke toen mijne grootste geluk werd gegeven, echter werde dat gevoel ene personificatie van mijn zonde, oh zo grootsch. Ik moet mijne hart luchten bij u, moeder, over mijn reis, opdracht en bedenkinge.

Na een korte pelgrimage met trein kwamen wij aan bij de beeldenkathedraal op de Place Royale te Brussel. Met de vaandels neder en de lanspunt omlaag traden wij in twee kolonnes binnen. ‘Drie euro entrée as-te-blief’, sidderde het door de marsorde, waarna er zenuwachtig in de buidel werd getast om het zitgeld van deze mis op te hoesten.

Enkele ogenblikken later kuierden we in groepjes door de hallen van het Musée des Beaux Arts. We luisterden naar lezingen en gaven, met de mond verborgen achter een hand, opmerkingen over de sprekers. Vervolgens kregen we de geestelijke taak een werk te kiezen in deze beeldentuin en onze abt te bedienen met een ekfrasis.

Breughel, Rubens, Alechinsky, Ensor, Bayard, Jespers, Matisse, Monet… De groten der aarde kwamen samen onder het dak van dit koninklijk beeldenhuis. En wij, les croyant des images, wandelden ze zomaar voorbij. Van heinde en ver kwamen mensen naar dit bedevaartsoord om deze werken te aanschouwen en wij, perverse pupillen, passeerden ze zonder schroom. Voor het merendeel van onze christelijke krijgsmacht waren de schilderijen bijna alledaags geworden. Ze verschenen in grote oplages op poster en postkaart en bij elk vak dat onderwezen werd op de eervolle school van de heilige Sint-Lucas, hoorde wel een banale referentie naar een van de meesters. In deze zuilengaanderij liepen de krijgsmonniken wat doelloos rond en staarden door de werken heen op zoek naar iets dat nog niet eerder op het netvlies werd geforceerd.

Na een vijftal verwensingen en de daarbij horende weesgegroetjes viel mijn oog op een klein werk van slechts een voet breed en een hand hoog. “Aeneas in de hel” door Jan I en Jan II Brueghel verzocht mijn vrome attentie en deed mij glimlachen. Niet omwille van de meesterlijke handen, academische stijl of historische waarde, maar eerder omwille van zijn lachwekkende titel. ‘Lachwekkend?’, denkt u, moeder. Sta mij toe dit nader te verklaren.

Mijn onheilige fascinatie voor ondeugd is te traceren naar mijn ketterse opvoeding die mijn vader, God hebbe zijn ziel, me gaf. Wanneer u te bedde ging, onderrichtte hij mij bij kaarslicht. Door zijn algemene interesse voor historie werd ik reeds op jonge leeftijd gestimuleerd om me te verdiepen in de gewoonten van het verleden. Heimelijk leerde hij mij Latijn aan en ontwikkelde hij mijn voorliefde voor heidense teksten geschreven door Catullus en de ontuchtige Ovidius. Alsook werd ik gedwongen de geschriften van Tacitus en Cicero te memoriseren. Door deze ongelovige opschriften te minnen leef ik sinds mijn knaap-zijn met een genegenheid voor slechte geschiedenismoppen en een preferentie voor historische memes. U weet wel, mater mihi: hetgeen zij als bewijs gebruikten in de Pano-reportage om Dries Van Langenhove te blameren in plaats van echt te onderzoeken in welke mate Schild en Vrienden wel degelijk een Vlaamse militie is met neofascistisch gedachtegoed. Uiteraard spendeerde de nationale omroep het productiebudget aan de uitleg wat een internetmeme precies is, in plaats van de machtsbeluste nationalist onder de loep te nemen. Maar gelukkig weet gemiddeld Vlaanderen en de Canvaskijkende burger nu wat een zedelijke meme is en wat niet.

Deze epistulaire uitwijding is nodig om het volgende te kunnen duiden: Waarom is het zo verdomd grappig, God vergeeve mij en bewaare mij, dat er op dat museumbordje ‘Aeneas in de hel’ staat? Eerst moet ik het verhaal van Aeneas en één specifieke omzwerving van de held toelichten.

Het was de zedige schrijver, Vergilius, die de Aeneis schreef. Onder het bewind van keizer Augustus, in 29 v. Chr., begon hij zijn levenswerk. Dit canoniek stukje klassieke oudheid werd vervolledigd in 19 v. Chr. en omvatte maar liefst tienduizend verzen, verdeeld in twaalf zangen.

Rome likte nog de wonden na de burgeroorlog tussen Octavius en Marcus Aurelius, die het imperium van Julius Caesar erfden. Een staatsschrijver kon zich geen beter moment uitkiezen om de komst van de nieuwe keizer te bezingen! Vergilius kroonde met zijn epos het geslacht Iulius tot afstammelingen van de allereerste Romeinen. Het gaat om de legende van Aeneas, de Trojaan die een thuis vond tussen de zeven heuvels aan de oevers van de Tiber.

Misschien hoef ik dit verhaal niet te recapituleren in deze brief, aangezien ik van uw natuurlijke haat jegens de bewoners van het toenmalige Latium weet. Het was tenslotte de Romein Pontius Pilatus die de handen in onschuld waste na de publieke veroordeling van onze Heere Jezus Christus! Cum omnibus bonis quiescat. Toch wil ik het verhaal van Aeneas kort duiden, want het is van groot belang dat u zich bewust bent van de waarde van het geschrift en mij zo, in mijn ondeugd, kan vergeven.

Vergilius schiep deze held op een moment van grote nood. Aeneas diende het brandende Troje te verlaten, terwijl de Griekse legers van Agamemnon en Menelaos de stad plunderden. Er gaat waarschijnlijk wel een lichtje branden bij deze namen, dat komt omdat dit epos eigenlijk een vervolg is op de Ilias, het levenswerk van Homeros. Weliswaar leefde Vergilius 700 jaar na het uitbrengen van de Ilias en de Odyssee en was er niet echt sprake van een cliffhanger. Deze schrijverstechniek wordt enkel toegepast in het gros van uw lievelingsprogramma’s, zoals het cultureel noodzakelijke Familie, dat zijn kijkers met een dagelijkse spanning van seizoen naar seizoen loodst.

Aeneas ontvluchtte Troje met zijn nageslacht, vrienden en vader op de rug. Daarna reisde hij de Middellandse Zee af, waarbij elke stop onderweg een ontmoeting betekende met een nieuw personage. Je kan onmogelijk de structuur van de Odysee niet herkennen, doch is dit staaltje schrijfkunde van een overtreffende trap. Op een van zijn vele omzwervingen besliste het lot dat Aeneas naar de onderwereld moest afreizen om zijn vader raad te vragen. Om deze rustplaats van de doden te betreden, werd hij begeleid door een priesteres. Zij droeg een gouden twijg met zich mee om Charon, de veerman die de zielen overzet van het rijk der levenden naar het rijk der doden, te overtuigen dat de levendige Aeneas een oversteek verdiende. Ook wierp zij Cerberus een honingkoek met slaapwekkende kruiden toe, zodat de driekoppige waakhond die de poort van het dodenrijk beschermt, hen zou laten passeren. Vader vertelde altijd zeer geanimeerd hoe Cerberus’ ogen opgloeiden wanneer er ongewenste bezoekers langskwamen en imiteerde dan zijn geblaf en gejank. Tijdens deze boottocht over de Styx werd Aeneas geconfronteerd met zijn dode strijdmakkers, familieleden en zijn geliefde Dido. Vergilius belichtte in deze ontmoeting nogmaals de pietas die Aeneas belichaamde; hij verliet zijn zuiderse koningin om vaderland en goden te eren en zijn belofte na te komen. Vanuit Charons sloep probeerde hij aan haar ziel nogmaals zijn vertrek te verklaren, maar zij bleef onbewogen. ‘Met woorden trachtte Aeneas haar brandend hart en norse blik te verzachten en haar tranen te wekken. Maar zij hield haar ogen van hem gekeerd en strak gericht naar de grond; haar gelaat bleef onberoerd door zijn taal (…). Ten laatste snelde zij heen en vluchtte vijandig in het schaduwrijk woud.’

Oh moederlief, gij kunt niet ontkennen dat deze onmenselijke pijn u ontroerd laat. Want in dit verlies herken ik uw stilzwijgen bij het afscheid van vader. Wij beiden treffen schuld wanneer wij lachten met zijn ingegroeide teennagel. Wij konden niet weten dat dit uiteindelijk tot koudvuur zou leiden. In het jaar van onze Heere 2015 bestond er nog geen remedie tegen deze complexe weefselinfectie, noch werd de gewichtigheid van voethygiëne besproken bij de acta diurna van de stadsomroeper.

Vergilius vertelde niet alleen het verhaal van de held. Hij gebruikte deze afdaling in de onderwereld om goede mensen van de slechte te onderscheiden. Welke waarden waren goed en welke leidden tot de Tartarus? Dit diende als een propagandastuk voor keizer Augustus, want zowel Vergilius als de keizer wensten bij de geboorte van het nieuwe Romeinse Rijk de virtues, de deugden, te vernieuwen. Hij schreef de gepersonaliseerde 10 geboden voor een nieuwe wereldmacht in de hoop het volk en de equites te inspireren om niet te hervallen in het decadente bestaan van voordien. Had het epos een politieke agenda? Zeker. Maar dit doorprikte de emotionele lading niet. De verzen zijn meesterlijk opgebouwd en verheffen het verhaal tot een historisch meesterwerk.

Ondanks deze geweldige richtlijnen slaagden de schilders van het geslacht Brueghel er niet in de ware vorm van de onderwereld weer te geven. Het tafereel dat in het museum hing, was nochtans zeer nauwkeurig geschilderd. Zo onderscheidde ik in de achtergrond een formatie van enkele vrouwen met Spaanse kraag die door een poort werden gejaagd. Verderop brandde een waar hellevuur en een rad met bijbehorend lijk tekende een schaduw af in de vlammen. Op elke steen zat een Boschiaanse demon, die arme zielen teisterde. Verderop dialogeerde een vrouw met een serpentachtige figuur in een boom. In de schaduw van een grot merkte ik een figuur op met bokkenpoten en gekrulde hoornen. Deze beeltenissen bezorgden menig broeder de rillingen, maar ik bleef glimlachen naar de compositie en de zachte gloedrode kleurtransitie.

Hoe konden deze meesters van de schilderkunst er zo naast zitten? Naast de talloze anachronismen zoals de middeleeuwse radbrakende foltertuigen, de 16de-eeuwse molensteenkraag en de 17de-eeuwse West-Europese kreeftstaarthelm, is het hele werk zo verdomd christelijk! De kralen van uw paternoster gieren, waarschijnlijk aan een hoge snelheid, tussen uw vingers en ik vermoed dat uw lippen met de grootste haast aan het prevelen zijn geslagen, maar ik vraag u, moeder, zie de humor ervan in.

De Brueghels waren kinderen van hun tijd. Je kunt poneren dat ze niet beter wisten. Deze godvrezende heren moesten uiteraard voldoen aan de mode van hun tijd en ze waren hoogstwaarschijnlijk ook onwetend over de afkomst van hun beeldtaal. Ze depicteerden de, oh zo rijk beschreven, onderwereld als de meest afgestompte archetypische hel. Er heerst bijna een virtuoze platitude in de afgebeelde zondeval. Ook voelt de aanwezigheid van de sater eerder aan als een steek in het hart dan een goedgeplaatste mop. Dit wezen met de bokkenpoten en hoorns symboliseerde vroeger de goedlachse god Pan. Omwille van zijn seksuele lust werd de figuur in christelijke propaganda gedemoniseerd, waardoor het op termijn de personificatie werd van de duivel. Alle vormelijke componenten van de Brueghel veranderen voor mij de inhoud van het klassieke verhaal en doen mij immer meer verward en binnensmonds gniffelen.

Moeder, ik probeer u iets duidelijk te maken, maar vrees dat de pointe uw simpele christelijke geest ontgaat. Toen Vergilius zijn manuscripten neerpende, was er helemaal geen sprake van een kinneke Jezus! Lieve God, vergeeve mijne woorden, U was noch uitgevonden noch neergeschreven! Ik vrees dat mijn innerlijke lachbui in Brussel zal afgestraft worden door de hogere macht, maar niet door de Heere die u, alma mater, prijst. Dus houd maar op met uw taak als mijn beschermengel, oh de ironie, en spaar uw Weesgegroet Maria’s voor uw andere kinderen. Want zij zijn nog onbezoedeld en puur, voorwaar zij nog niet op een kunstschool gezeten hebben.

Verstoot mij niet omwille van deze brief, moeder, maar probeer deze belijdenis te begrijpen. Een jonkman als mezelve leeft nu eenmaal in het verleden omdat het heden en de toekomst apocalyptische proporties aannemen. Luister naar de ontevreden stem van de bevolking, die zich in het biljet liet horen! Geel-zwarte vlaggen in de straat en angstig voor het nieuwe rechts sloot ik de raamluiken. Ik wenste geen ochtend aan het bed waar ik gisteren in ging liggen, een zwarte zondag voor mij en mijn kunstkompanen. Mihi cura futuri.

Ik herinner me nog goed hoe ik tussen u en vader zat tijdens de eredienst. ‘En de duivel, die hen misleidde, wordt in de poel van vuur en zwavel gegooid, bij het beest en de valse profeet. Daar zullen ze dag en nacht worden gepijnigd, tot in de eeuwigheid’, galmde doorheen het schip van de kerk. U herkent het stuk uit ‘De Openbaring’, maar voor vader en mij was dit een ware geestigheid. Het was tussen de eucharistie en het indutten door dat vader knipogend fluisterde: ‘Zie je nu van waar deze confessionele kids de pap gehaald hebben?’ Ik gniffelde en kreeg toen de daarbijhorende pedagogische tik op het achterhoofd.

Vader en ik hadden net in het geheim ‘Boek V’ behandeld van Ovidius’ Metamorfoses, waarin we ‘De roof van Proserpina’ lazen. Daarin werd beschreven hoe Pluto, de ware god van de onderwereld, de aarde openscheurde en met zijn strijdwagen de geur van dood en zwavel meebracht naar de oppervlakte. Het is geen toeval dat op het einde van de 1ste eeuw Matheus schrijft over ‘een put’, wanneer hij verwijst naar ‘het eeuwige vuur dat is voorbestemd voor de duivel’ en dat de ‘hel’ geen plaats is op of boven het aardoppervlak. Het was de onzedige Ovidius die dit verhaal neerpende aan het begin van diezelfde eeuw. Uiteraard genoot de mythe al een eeuwenoude mondelinge overdracht. De schrijvers van de Bijbel haalden ook inspiratie uit de verhalen rond de samenstelling van het heidense dodenrijk.

De Romeinse onderwereld bestaat uit drie delen: de Tartarus, het Elysium en het Asphodel. De Tartarus is een plaats waar slechte mensen worden gestraft. Hun boete bestaat uit een eeuwige kwelling. Denk maar aan de stoutmoedige Sisyphus, de parmantige Prometheus en de dorstige Tantalus, zij die nog steeds hun straf uitzitten. Het Asphodel is een plek voor noch goede, noch slechte mensen. Ik geloof dat vaderlief hier beland is omwille van zijn gelijkenis met de godheid Janus: het ene gelaat zat zedig in de zondagse kerk en het andere las stiekem de teksten van de ondeugende Catullus. De schimmen die er terechtkomen, kunnen zonder straf rondzwerven of als schimdieren voor eeuwig rondvliegen en -lopen. Het Elysium, aan een andere oever van de rivier Styx, is een plaats voor de mensen die goed leefden. Het is een ideale wereld met velden, bossen en een eigen zonnestelsel.

Moeder, u herkent hier onweerlegbaar uw hel, hemel en vagevuur in. Het grote verschil is dat uw godsdienst gebaseerd is op een ongedetermineerde hoop voor de gelovigen. Als onderdeel van de doctrine is er iets als ‘verlossing’ en om deze zaligheid te bereiken, hebben ze heel precieze regels en stappen geformuleerd. Aan uw overtuiging is een onderbouwde samenhang en eigen theologie verbonden. Deze georganiseerde leer zorgt ervoor dat de volgelingen mooi het eenduidige pad volgen dat wordt beschreven. De Romeinen boden simpelweg een polytheïstische wanorde aan. Ze eigenden zich helden, verhalen en cultussen van andere gemeenschappen toe en verafgoodden keizers die genocides planden.

Er is een algemeen shopprincipe wanneer het aankomt op godsverering. Elke god heeft wel een gevolg van honderden aanhangers, die omwille van individuele redenen deze deus aanbidden. Uit deze hoeveelheid en diversiteit ontstaat er een vrijheid. U wenst mij nu waarschijnlijk te duiden op mijn farizeïsche uitspraak. Ik spreek mezelf haast tegen wanneer ik vertel dat ook de Romeinen hun ideologie en religie hebben ontleend aan andere culturen. Maar het verschil met uw geloofsovertuiging is dat deze iconen reeds duizenden jaren bestaan en een traditie van overdracht kennen.

De Oude Goden vallen echter niet te vergelijken met die van neopaganisten, die zich als neo-polytheïstische gelovigen profileren. Iedereen weet dat het hier gaat om het fetisjisme van bankdirecteurs en CEO’s, die het geloof als excuus gebruiken om deel uit te maken van een hedonistische gangbang in het bos.

Ik wilde graag de hypocrisie van de aflaten die u twee etmalen terug aankocht aankaarten, maar ikzelf deed eergisteren ook een bloedoffer. Dus het voelt wat schijnheilig aan. Toch is er een verschil tussen onze offers. U pleit voor de ene God, u verlangt een gemakkelijke transitie van leven naar dood. Het motief van de verwerving van een kerkelijke kwijtschelding is de grote angst voor uw ontmoeting met Petrus aan de hemelpoorten. Op uw dag des oordeels wenst u naar de juiste kant van de poort gestuurd te worden. Hoewel ik weet dat u een vrome vrouw bent, kent u zelf varkens die godvrezendheid veinzen, maar zich in de krochten van de kroeg gedragen als saters. Dat is het vuile kantje van uw aflaat-gedachte. Er wordt zonder schuld gezondigd om vervolgens het bloedgeld neder te leggen voor het altaar. De dikke priester neemt dit aan, drukt een stempel van zorgeloosheid op het voorhoofd en dat in de vorm van een kruisje!

Mijn offer dient niet voor de onderwereld, het dient voor vandaag en de tijd die nog komen moet. U weet van mijn argwaan tegenover morgen, maar ik smeek Apollo dagelijks om inspiratie voor mijn atelier, ik aanroep Pallas Athena wanneer ik een keuze moet maken en elke dag opnieuw sta ik op met een bedanking voor de godin Eos, omdat zij de dageraad meebrengt en mij met zon op het gezicht doet ontwaken.

As-te-blief, lieve lezeres, waan mij niet dood na het lezen van deze biecht. Ik vrees voor mijn ziel en leven door dit neder te pennen, maar ik moest even meedoen aan deze catharsis-geïnspireerde gewoonte van mijn medemonniken. Ik hoop dat deze confessie mij verlicht en dat u mij nu begrijpen kan. Ik zal uw moederschap loven wanneer ik tot Hera spreek en ik hoop gauw van u te horen.

Liefsch ende het ga u guot!

Uwe Sone,

Jacobus

Bibliografie

^–Mayke De Jong, “Het vagevuur: een nieuwe visie op de overgang van statisch naar dynamische middeleeuwen,” Volkskundig Bulletin, 10 (1984): 126-139. Zie ook online (geraadpleegd op 3 mei 2019).
^–P. Looij, Bidt God voer die Sielen. Plaats en Rol van Kloosterlingen op Memorievoorstellingen. Masterthesis Universiteit Utrecht, 2014 (geraadpleegd op 23 augustus 2019).
^–s.n., “Hel en dodenrijk: wat de bijbel erover zegt”, Bijbel Online, 2017. (geraadpleegd op 3 mei 2019).
^–s.n., “Waarom is de duivel een geit?”, Historianet.nl, 15 april 2013. (geraadpleegd op 3 mei 2019).
^–Suetonius, Lives of the Caesars (De Vita Caesarum), vert. J. C. Rolfe (New Hampshire: Heinemann, 1998).
^–Oudnederlands woordenboek, op GTB: Geïntegreerde TaalBank (geraadpleegd op 3 mei 2019).
^–Vergilius, Aeneis, vert. M. Schwartz (Amsterdam: Athenaeum - Polak & Van Gennep, 2008).

b

clustered | unclustered

#000000

Astrid Neefs, Robbe Vanden Brande, Astrid Verwimp

#a2a59e

#dbcba5

#e2dccb

#dbcbae

#e2d2bc

#bcb6af

#d5d0cb

#cbbeac

#a59e97

#a29f9a

#b2aa9f

#cec7c2

#c3bbb0

#bfb8aa

#c4b5a4

#afa397

#d0c4b8

#afa9a2

#b6ac97

#cabeae

#b9b2a0

#bdb19c

#bbbdb8

#bec0ad

#ceac79

#645942

#92937f

#c5c3b6

#bebcac

#6d776a

#d1c6a1

#97916f

#7e7a57

#97a7a9

#786840

#6d5b3a

#1c1c1c

#50594e

#929289

#a7aba3

#23a7cd

#7b8066

#7c756b

#63512f

#393b34

#92a183

#8ea593

#9f9876

#ced0ae

#a39d62

#adada8

#a99677

#cdd2cd

#a08964

#bfb699

#c2b294

#a3aaaa

#16465d

#ded492

#91927d

#b3cfad

#898365

#bcb092

#314e40

#8b8f7d

#c1b999

#b8d2d1

#d3dbbf

#d2dfdf

#e6e9e6

#97a39a

#a18b6e

#b59f86

#807d6a

#674d27

#6f6f5c

#7d7d53

#757f5e

#4685b8

#c8c9be

#b0b2b6

#7aa7c1

#1d1d1d

#8d9e70

#d3b992

#a68f5d

#a1a15a

#ab9170

#90753e

#848677

#5c4f2a

#9ba6a2

#65625a

#6e6c63

#688082

#5f593a

#2c2b25

#b09c78

#a7a190

#879045

#959386

#6fa288

#778980

#728792

#afc0bb

#f3ead6

#7ab7d1

#3a6938

#0487b5

#e3d2b2

#2a3426

#cbd8a7

#a7a487

#6e7973

#8e8e7c

#7f7458

#79674f

#9a8034

#5b553d

#7c6840

#c8bc96

#bbb189

#c1b99f

#f0e4b2

#bcb99f

#dbd1af

#9d885c

#878e82

#7d7b6b

#7f775c

#8b7e6b

#85835e

#467681

#4a6773

#7a8577

#77703c

#50543d

#5e6653

#667d82

#8d7455

#8f978b

#b1b6a8

#b1ad8b

#ead1b0

#585b37

#dec28e

#49351e

#72511b

#bda256

#756f5a

#423924

#8e9893

#abad9a

#322d1d

#8c846f

#65655e

#a09b7d

#878976

#a99261

#544227

#666b49

#313326

#959e95

#195c73

#cfb795

#647376

#a5c7d0

#9fa993

#dec9b1

#696440

#aca687

#7e8e8b

#a0a083

#796748

#9d9d8b

#b1a07b

#5d6453

#a09a70

#b09671

#394c3a

#95886a

#b0bbc6

#717978

#585b46

#c0bc9e

#e4dbb5

#b39c8d

#536b63

#8faaa8

#cec590

#c6c0b5

#5d4b33

#cebfa3

#7f735d

#96928c

#bfc5d0

#6e573e

#786c53

#927c69

#c9c9bb

#b1b196

#5f5f4a

#9ea089

#d6c19a

#527a6c

#7e765e

#625b46

#8a8c61

#97988c

#9d9e8a

#897f64

#9fbf95

#acaa92

#7a7b5a

#746c44

#6b6a4c

#d2ccae

#88775a

#a29473

#a49a85

#b7ab98

#bdbba4

#a2a490

#bfb898

#bdbfa4

#a5b1ab

#919b9b

#788168

#585445

#31312b

#918d7a

#838357

#607d84

#60716d

#6b5d3e

#ddd7bd

#a9ab9b

#b3b7b3

#a0a29c

#b5b9b3

#b1b1aa

#afb1ae

#b2b3af

#a7aaa5

#7a4e4f

#464457

#aba08a

#84a28e

#a33f2b

#687b4c

#989186

#c8bb7e

#a3925f

#c9bfa7

#8c7e54

#bca47b

#52462a

#d1d5cf

#9a9f90

#6c7861

#6e7769

#53808c

#3b578e

#435271

#6b6d5a

#6d97bc

#405672

#6f93b7

#688caf

#678cb0

#d2819d

#bcd3e4

#bed6e8

#b2d0e9

#c5d2e1

#a6998e

#d1c7ac

#9b9c8e

#a0a69a

#b6a272

#8d947e

#abab78

#af9a7d

#a39482

#9f8c73

#777771

#b8afa6

#959888

#b89a73

#a69156

#b4b0bb

#b7b19a

#39659b

#c6ac39

#6a6642

#b4b19f

#e1c872

#a5a176

#59543e

#aa9b60

#8d987e

#7297a6

#c9c6af

#6c6747

#726028

#a9bfd7

#3f474b

#908993

#a5a29f

#9b9572

#877b6f

#7e7069

#a2694f

#75624e

#bfa483

#867969

#7e7868

#9e927e

#869093

#5b4f3e

#c2ae99

#585843

#f2ef7a

#8e816e

#9c8530

#8a7e6d

#5d544b

#b09c7a

#b29971

#4f4631

#716955

#47422e

#69552d

#444429

#cac4aa

#737c6f

#515540

#3c4839

#89877b

#3e3b2a

#adb4a0

#aba393

#d5c77f

#978a73

#baa579

#d6c8bb

#9e927b

#e4e9ae

#ccac46

#cea14b

#8f9a5f

#917647

#66665b

#846310

#877c5e

#b6b68b

#736c57

#8c806b

#4d575c

#82827e

#37342c

#d2c8af

#ccc2a2

#41413e

#a2a08b

#887b6c

#b6b4a1

#b2af92

#ab9478

#92a092

#8e7f56

#cfcab0

#b59d62

#8d8d70

#5c502c

#494730

#888a75

#91948b

#999b91

#ab9977

#9a9772

#978c66

#685e49

#889398

#7c8178

#6a6f64

#dacdad

#cabfa3

#cabaa3

#868a7c

#7c765e

#afb1a7

#b8bbb6

#7ba0a9

#c0b8a0

#93968f

#a19b80

#868875

#3d5e7c

#575540

#90815e

#406171

#8c9185

#6b8e8e

#9d8e6c

#4a4842

#809992

#57544d

#303b43

#474744

#1d211f

#85a3b8

#b6b99f

#6c6353

#13230e

#282e1b

#7c7661

#5292b2

#a7ac7f

#869590

#4e5d33

#9cb7bd

#c1cecb

#627d7a

#b0aba0

#999966

#808040

#809f80

#808080

#536369

#808080

#e0e0d5

#494949

#a8aa9f

#c6c6aa

#c7c7ab

#805555

#b7a79d

#cccccc

#b5ac87

#997e5c

#8a8058

#99a8b6

#858477

#91908b

#b38f62

#769595

#575034

#7e633b

#866331

#9c8042

#e88846

#b9c1c4

#315477

#c1b3a3

#ccd5be

#b52841

#0f2e57

#d57d45

#bd674c

#8d8f9d

#827349

#c0d0a0

#a0ad9c

#e0e3c1

#a4b6a4

#216962

#aaa487

#817a63

#92958b

#989a84

#ba9d76

#7c7776

#d5d5aa

#7e6d45

#4d473d

#cab49a

#b7a991

#b29e91

#97906c

#b3b6a9

#a7a490

#ffffff

#7a8683

#d4d5cd

#756e68

#a5a595

#e6ece9

#cdcebd

#9a8e6e

#c5b98f

#c4b388

#bfb089

#d6bf89

#c5b28a

#7b9570

#c2b689

#c6a155

#656f49

#d0c1a8

#dac9bb

#88866f

#ece5b7

#d5cc96

#697275

#83857a

#71716b

#524535

#8c866c

#ffffff

#cdc9bb

#644d28

#605339

#423a2c

#dad1bf

#57786f

#988c73

#8d8168

#958c6f

#b4a661

#535c53

#777c76

#6d6757

#5e593e

#8b673b

#b9b694

#646a6e

#888881

#817a5b

#9ab5ab

#5f5a48

#64553f

#262512

#9fa18d

#8c8f7a

#a9a890

#9c9c8b

#939694

#4a3011

#76714e

#4e5e46

#6d7a6b

#8d8a70

#b8c2b5

#cec0a4

#9c946f

#9c9888

#a99d7e

#aea682

#686550

#d7c57f

#686c59

#6a4c25

#7a7547

#c4b880

#cec5a4

#b8dce1

#c2bb9a

#675c3d

#cac8ad

#838c77

#a29f7c

#b5a483

#c0bb92

#bdbaa6

#c8bf9c

#dfd7b6

#abb39b

#aba77e

#bbbbaa

#8f9392

#807b60

#595139

#bab69c

#c87f4b

#6c583b

#777a69

#94927f

#8b866f

#a39987

#9d9893

#9e9874

#a7a99f

#475c59

#4b4e46

#687c6c

#cfdfd5

De gemiddelde kleurwaarden van alle luchten uit de vaste KMSK-collectie (Van A tot I, oftewel van Jacobus Theodorus Abels tot Adriaen Isenbrant).

Index

^–Jacobus Theodorus Abels, Een kanaal bij zonsondergang. Inv. 4060 / 33
^–Jacobus Theodorus Abels, Het huis van de vissers. Zonsondergang. Inv. 4060 / 24
^–Jacobus Theodorus Abels, Hollands dorp langs een kanaal. Zonsondergang. Inv. 4060 / 35
^–Jacobus Theodorus Abels, Hollands landschap met windmolen. Inv. 4060 / 26
^–Jacobus Theodorus Abels, Hollands landschap. Kanaal. Zonsondergang. Inv. 4060 / 38
^–Jacobus Theodorus Abels, Hollands landschap. Kanaal. Zonsondergang. Inv. 4060 / 37
^–Jacobus Theodorus Abels, Hut nabij een sluis. Inv. 4060 / 27
^–Jacobus Theodorus Abels, Landschap. Zonsondergang. Rivier bij het binnenkomen van een dorp. Inv. 4060 / 36
^–Jacobus Theodorus Abels, Landschap. Zonsondergang. Stad onder de bomen. Inv. 4060 / 32
^–Jacobus Theodorus Abels, Marine. Inv. 4060 / 30
^–Jacobus Theodorus Abels , Rivier bij zonsondergang. Inv. 4060 / 34
^–Jacobus Theodorus Abels, Rivier met vissersboot, een oever naderend. Inv. 4060 / 25
^–Jacobus Theodorus Abels, Rivier met vissersboten en ondergaande zon. Inv. 4060 / 28
^–Jacobus Theodorus Abels, Strand met vissersboot. Zonsondergang. Inv. 4060 / 23
^–Lucas Achtschellinck (toegeschreven aan), Landschap. Inv. 4409
^–Valerio Adami, Il posto N. 5. 1969 — Inv. 7794
^–Marie-Thérèse Adams en Frans Verven, Gezicht op de collegiale Sint-Michiels- en Sint-Goedelekerk te Brussel vanuit het zuidwesten. Inv. 314
^–Pieter Aertsen, De keukenmeid. Inv. 3744
^–Pieter Aertsen, De terugkeer van een Sint-Antoniusbedevaart. Inv. 7524
^–Pieter Aertsen, Jezus bij Martha en Maria. Inv. 3754
^–Kusuma Affandi, Vissersdorp in Zuid-India. 1950 — Inv. 6666
^–Jos Albert, De moestuin. 1927 — Inv. 4674
^–Jos Albert, Het vallen van de avond in Brabant. (1939) — Inv. 6196
^–Sami Alouf ; Sophie Alouf, Vliegers uit de hele wereld. (1978) — Inv. 9332
^–Anthonie Andriessen, Panoramisch gezicht op de stad Hoorn. 1772 — Inv. 4060 / 80
^–Pieter Angillis, Jonge dame bij de groentenverkoper. Inv. 6807
^–Anoniem, Een toernooi in het park van het kasteel van de hertogen van Bourgondië te Brussel. (XIXe siècle ?) — Inv. 1242
^–Mordecai Ardon, Het huis van de Maggid. (1954) — Inv. 6771
^–Louis Artan de Saint-Martin, De golfbreker. (ca. 1869) — Inv. 4302
^–Louis Artan de Saint-Martin, De kerktoren van Blankenberge. (ca. 1870) — Inv. 6504
^–tLouis Artan de Saint-Martin, De nacht. Inv. 3802
^–Louis Artan de Saint-Martin, De Schelde. 1873 — Inv. 5027
^–Louis Artan de Saint-Martin, Gezicht op het oude Berck. (ca. 1874) — Inv. 4621
^–Louis Artan de Saint-Martin, Het wrak. 1871 — Inv. 2971
^–Louis Artan de Saint-Martin, Winter te Berck. 1874 — Inv. 6503
^–Louis Artan de Saint-Martin, Woelige zee. Inv. 6506
^–Louis Artan de Saint-Martin, Zeegezicht. 1867 — Inv. 5036
^–Alphonse Asselbergs, Maartse dag aan de Feeënplas. Woud van Fontainebleau. 1876 — Inv. 2739
^–Alphonse Asselbergs, Zonsondergang in de Kempen. Inv. 7235
^–Jan Asselijn, De doortocht van het wad. Inv. 2745
^–Louis-Marie Autissier, Portret van mevrouw de Glimes. 1816 — Inv. 2849
^–Hendrick Avercamp, Riviergezicht - (Verso) Schets van een windmolen en huisjes. Inv. 4060 / 102
^–Ludolf Backhuysen, Holle zee 1662 . Inv. 6
^–Bartholomeus van der Helst ; , marine in de achtergrond door Ludolf BakhuysenPortret van Catharina Opsy (1619-1698), echtgenote van Cornelis Jansz. Witsen, burgemeester van Amsterdam 1658 . Inv. 2942
^–Ludolf Backhuysen, Storm aan een bergachtige kust. L'analyse stylistique a permis de dater cette toile entre 1670 et 1675 (d'après Liesbeth De Belie, in 'Musée d'Art Ancien. Oeuvres choisies'). Inv. 1481
^–Derick Baegert, Linkerluik van de passietriptiek uit de heilige Laurentiuskerk te Keulen. Keerzijde : Zes apostelen en de schenkers Gerhard von Wesel (1443-1510) en zijn derde echtgenote Adelheid Bischof. Inv. 6586
^–Derick Baegert, Linkerluik van de passietriptiek uit de heilige Laurentiuskerk te Keulen. Voorzijde : Christus voor Pilatus. Inv. 4916
^–Alfons Baele, De rustplaats van de zigeuners 1971 . Inv. 11788
^–Alfons Baele, Een treiler voor de kust van Ijsland 1972 . Inv. 11790
^–Alfons Baele, Het huis van Baele. Viane 1971 . Inv. 11789
^–Albert Baertsoen, Avond op de kaaien, Gent (1912) . Inv. 4027
^–Albert Baertsoen, Gent bij avond 1903 . Inv. 4622
^–Albert Baertsoen, Modderschuiten onder de sneeuw 1901 . Inv. 3583
^–Firmin Baes, Aardeweg. Inv. 10997 / 2
^–Firmin Baes, De zee. Inv. 10997 / 3
^–Firmin Baes, Herder. Inv. 10997 / 4
^–Firmin Baes, Herinnering aan Vollendam 1907 . Inv. 10997 / 1
^–Firmin Baes, Landschap. Inv. 10997 / 5
^–Rachel Baes, Het voorouderlijk patroon 1962 . Inv. 7009
^–Pieter Baltens, Volksbruiloft. Inv. 8957
^–René Barbaix, Laagtij 1945 . Inv. 9269
^–Gino Giovanni Bardelli, "Visione toscana" 1971 . Inv. 11792
^–Federico Barocci, De roeping van de heilige Petrus en de heilige Andreas , (1580-1583) . Inv. 254
^–Théodore BaronDe Rouatvallei in de winter. Hesbaye , (ca. 1875) . Inv. 2815
^–Leandro da Ponte, genaamd BassanoDe hemelvaart van Christus. Inv. 255
^–Alfred Bastien, Dode soldaat aan de Ijzer 1914 . Inv. 6174
^–Charles Baugniet, Het bezoek aan de weduwe. Inv. 2817
^–Marcel-Louis Baugniet, René Magritte 1967 . Inv. 7753
^–Abraham Jansz. Begeyn, Italiaanse kust 1659 . Inv. 10
^–Louis Belanger of Bellange, Landschap met waterval en rotsen 1798 . Inv. 4060 / 210
^–Louis Belanger of Bellange, Waterval tussen rotsen verbonden door een boomstronk als brug 1798 . Inv. 4060 / 209
^–Jean Bellegambe, Centraal paneel van een triptiek. Maria met Kind. Inv. 2550
^–Gabriel Belot, De oevers van de Loire. Inv. 4797
^–Gabriel Belot, Vlakte te Poligny. Inv. 4796
^–Ambrosius Benson, De calvarie. Inv. 7796
^–Ambrosius Benson, De heilige Hiëronymus. Inv. 7726
^–Ambrosius Benson, Triptiek van de heilige Antonius van Padua. Open, middenpaneel : De heilige Antonius van Padua ; linkerluik : De Heilige Familie ; rechterluik : De heilige Secundus, bisschop van Avila ? Gesloten : De boodschap aan Maria. Inv. 4129
^–Ambrosius Benson, Voorzijde van de luiken van een triptiek. Linkerluik : De heilige Johannes de Doper. Rechterluik : Een schenker. Inv. 4026
^–Nicolaes Pietersz. Berchem, Ruïne bij avondschemering in een Italiaans landschap. Inv. 11
^–Nicolaes Pietersz. Berchem, Rust op de weide. Inv. 1795
^–Gerrit Adriaensz. Berckheyde, De grote markt te Haarlem. Inv. 2933
^–Gaston Bertrand, Architecture bleue 1950 . Inv. 11069
^–Gaston Bertrand, Architectuur 1949 . Inv. 6540
^–Gaston Bertrand, Figuren op een grasveld 1948 . Inv. 11067
^–Gaston Bertrand, Gezicht op zee 1948 . Inv. 7483
^–Gaston Bertrand, Oostende 1949 . Inv. 11068
^–Joachim Beuckelaer, De vlucht naar Egypte. Inv. 3888
^–Joachim Beuckelaer, Hoendermarkt. Inv. 3935
^–Joachim Beuckelaer, Jezus bij Martha en Maria. Inv. 3934
^–Huybrecht Beuckeleer, De verloren zoon. Inv. 3438
^–Franz Binjé, Ardennen (ca. 1896) . Inv. 3405
^–Jan Theunisz. , Blanckerhoff of BlankhofHolle zee. Inv. 2035
^–Anna Boch, Bretoense kust (ca. 1901) . Inv. 3625
^–Ferdinand Bol, Portret van Hendrick Trip (1607-1666), wapenhandelaar te Amsterdam1660 . Inv. 582
^–Ferdinand Bol, Portret van Johanna de Geer (1629-1691), tweede echtgenote van Hendrick Trip 1660 . Inv. 583
^–Hans Bol, Landschap met jachttaferelen. Inv. 5065
^–Hans Bol, Panoramisch gezicht op Antwerpen 1575 . Inv. 2960
^–Bonifazio de' Pitati, genaamd Bonifazio VeroneseJezus bij Simon de farizeeër. Inv. 280
^–Pierre Bonnard, Misia Godebska en Thadeus Natanson 1902 . Inv. 6246
^–Pierre Bonnard, Naakt bij tegenlicht (ca. 1908) . Inv. 6519
^–Jan Baptist Bonnecroy, Gezicht op Antwerpen. Inv. 3222
^–Jan Baptist Bonnecroy, Gezicht op Brussel. Inv. P 06 / KBS 0002
^–Anne Bonnet, Reisherinneringen uit Portugal. Inv. 8392
^–Hieronymus van Aken , genaamd BoschCalvarie met schenker (ca. 1490) . Inv. 6639
^–Hieronymus van Aken genaamd Bosch (atelier), Triptiek met de bekoring van de heilige Antonius. Open : Taferelen uit de bekoring van de heilige Antonius. Gesloten, linkerluik : De gevangenneming van Christus ; rechterluik : De kruisdraging (ca. 1520-1530) . Inv. 3032
^–François Bossuet, De processie van de twee beschermheiligen. Kathedraal van Sevilla (ca. 1843). Inv. 605
^–François Bossuet, De Sint-Amandusabdij te Rouen 1836 . Inv. 1189
^–Yves Bossut, De mooie reis 1968 . Inv. 11794
^–Yves Bossut, De reiziger 1969 . Inv. 11796
^–Yves Bossut, Haven in het zuiden 1970 . Inv. 11797
^–Yves Bossut, Het proces 1978 . Inv. 11808
^–Yves Bossut, Zonder titel (Visioen aan het venster) 1968 . Inv. 11795
^–Jan Both , figuren door Andries BothItaliaans landschap bij avondschemering. Inv. 1176
^–François Boucher , (omgeving van)Apollo in zijn wagen. Inv. 10860
^–Adriaen Frans Boudewijns , figuren toegeschreven aan Peter BoutLandschap. Inv. 2936
^–Hippolyte Boulenger, Avondschemering. ’s Winters (1871) . Inv. 4198
^–Hippolyte Boulenger, Boskant 1865 . Inv. 3276
^–Hippolyte Boulenger, De oude Haagbeukdreef. Tervuren 1871-1872 . Inv. 2632
^–Hippolyte Boulenger, De overstroming (1871) . Inv. 3634
^–Hippolyte Boulenger, De Sint-Hubertusmis (1871) . Inv. 4614
^–Hippolyte Boulenger, De stuw te Waulsort (ca. 1870) . Inv. 3724
^–Hippolyte Boulenger, De zwijnenpoel (1866-1868) . Inv. 3805
^–Hippolyte Boulenger, Gezicht op Dinant 1870 . Inv. 2757
^–Hippolyte Boulenger, Herfstochtend. Anseremme 1872-1873 . Inv. 2776
^–Hippolyte Boulenger, Holle weg (ca. 1871-1872) . Inv. 3804
^–Hippolyte Boulenger, Maaslandschap 1870 . Inv. 6382
^–Pieter Bout, Dorpsjaarmarkt. Inv. 4350
^–Theodoor van Hei, lGezicht op Brussel. Inv. 3839
^–Ignatius van der Stock , figuren toegeschreven aan Peter BoutLandschap. Inv. 4535
^–Lodewijk de Vadder , figuren door Peter BoutLandschap met ruiters. Inv. 4461
^–Jacques d'Arthois, figuren toegeschreven aan Pieter BoutWinterlandschap. Inv. 1
^–Albrecht Bouts, De boetvaardige heilige Hiëronymus (ca. 1480) . Inv. 3134
^–Albrecht Bouts, De kruisiging (ca. 1540-1549) . Inv. 695
^–Albrecht Bouts, De tenhemelopneming van Maria ca. 1500-1510 . Inv. 397
^–Albrecht Bouts, Jezus in het huis van Simon de farizeeër (ca. 1490) . Inv. 2580
^–Albrecht Bouts, Retabel van het Heilig Sacrament (ca. 1530) . Inv. 2589
^–Albrecht Bouts, Luik van een triptiek. Linkerluik : Schenker door de heilige Jacobus de Meerdere aanbevolen (ca. 1495-1500) . Inv. 402
^–Albrecht Bouts, Luik van een triptiek. Rechterluik : Schenkster door de heilige Barbara aanbevolen (ca. 1495-1500) . Inv. 403
^–Albrecht Bouts, Triptiek met de tenhemelopneming van Maria. Centraal paneel : De tenhemelopneming van Maria ; linkerluik : Christiaan de Nausnydere als schenker ; rechterluik : Albrecht Bouts en zijn echtgenote Elisabeth de Nausnydere als schenkers (ca. 1495-1500). Inv. 574
^–Dirk Bouts, De gerechtigheid van keizer Otto : De marteldood van de onschuldige graaf (ca. 1473-1475) . Inv. 1447
^–Dirk Bouts, De gerechtigheid van keizer Otto : De vuurproef (ca. 1471-1473) . Inv. 1448
^–Dirk Bouts, De Kruisiging (ca. 1450-1460?) . Inv. 8181
^–Micheline Boyadjian, De paraplu's (1957) . Inv. 6820
^–Lodewijk de Vadder, Gebouwen in een boslandschap : een priorij in het Zoniënwoud (?). Inv. 4060 / 472
^–Richard Brakenburgh, De meikoningin. Inv. 1473
^–Frank Brangwyn, Alcantara. Toledo. Inv. 4313
^–George Hendrik Breitner, Hartjesdag (ca. 1890-1895) . Inv. 4937
^–George Hendrik Breitner, Vrouwen van de Jordaan (ca. 1890) . Inv. 4524
^–Carel Breyde, Treffen van ruiterij. Inv. 17
^–Paul Bril, De haven. Inv. 4936
^–Paul Bril, Jonas en de walvis. Inv. 8727
^–Marcel Broodthaers, Citron - Citroen (Réclame pour la Mer du Nord) 1974 . Inv. 11554
^–Adriaen Brouwer, Drinkebroers aan tafel. Inv. 2854
^–Abraham Brueghel, Bloemen en vruchten. Inv. 6575
^–Pieter I Bruegel, De aanbidding der wijzen. Inv. 3929
^–Pieter I Bruegel, De val van de opstandige engelen. Inv. 584
^–Pieter I Bruegel, De val van Icarus. Inv. 4030
^–Pieter I Bruegel, De volkstelling te Bethlehem. Inv. 3637
^–Pieter I Bruegel, Winterlandschap met schaatsers en vogelknip. Inv. 8724
^–Hendrick van Balen , Landschap, bloemen en vruchten toegeschreven aan Jan Brueghel IAllegorie van de vruchtbaarheid. Inv. 16
^–David Vinckboons I (toegeschreven aan) (vroeger toegeschreven aan, omgeving van Jan I Brueghel)Bosgezicht met doortocht van een konvooi. Inv. 10834
^–Jan I Brueghel en Hendrick I van Balen (?), De boetvaardige Maria Magdalena. Inv. 7693
^–Jan I Brueghel , figuren door Hendrick van BalenDe bruiloft van Bacchus en Ariadne. Inv. 9736
^–Jan I Brueghel (navolger van), Landschap. Inv. 7441
^–Jan I Brueghel, Dorpelingen op weg naar de markt. Inv. 4060 / 484
^–Peter Paul Rubens (en medewerker ?), Jan I Brueghel (en medewerker), Madonna met de Maagdenpalm. Inv. 2850
^–Jan I Brueghel (omgeving van), Rivierlandschap (premier quart du XVIIe siècle) . Inv. 6594
^–Jan I Brueghel, Weg door een bos. Inv. 4060 / 480
^–Jan I Brueghel (navolger van) misschien door Jan II Brueghel, Aeneas in de onderwereld. Inv. 6249
^–Jan II Brueghel (omgeving van), Aeneas in de onderwereld. Inv. 10842
^–Jan I Brueghel (navolger van); misschien door Jan II Brueghel, Aeneas in de onderwereld. Inv. 6249
^–Frans Francken II en Jan Brueghel II, Allegorie van de Overvloed. Inv. 11423
^–Figuren toegeschreven aan Sebastiaen Vrancx (en atelier van), landschap toegeschreven aan Jan Brueghel II, Plunderingstaferelen na een veldslag. Inv. 10836
^–Pieter II Brueghel, Bruiloftsdans in openlucht. Inv. 8725
^–Pieter II Brueghel, De aanbidding der wijzen met sneeuweffect. Inv. 9132
^–Pieter II Brueghel, De Goede Herder. Inv. 10830
^–Pieter II Brueghel (naar Pieter I Bruegel), De kindermoord te Bethlehem. Inv. 361
^–Pieter II Brueghel, De kindermoord te Bethlehem 1564 ? ; 1566 ? . Inv. 8726
^–Pieter II Brueghel, De terugkeer van de bedevaart. Inv. 10831
^–Pieter II Brueghel (naar Pieter I Bruegel), De volkstelling te Bethlehem. Inv. 2903
^–Pieter II Brueghel, Het gevecht tussen Carnaval en Vasten. Inv. 12045
^–Pieter II Brueghel (of atelier van), Kermis met toneel en processie. Inv. 6870
^–Aelbert Cuyp (verkeerd toegeschreven aan), Drie ruiters. Inv. 6252
^–Aelbert Cuyp , Landschap. Inv. 4060 / 956
^–Albert Ciamberlani, Ophelia. (avant 1900) — Inv. 7961
^–Albert Crommelynck, Portret van de kunstenaar, zijn vrouw en zijn zoon. 1929 — Inv. 10064
^–Alexander Calder, The Whirling Ear. 1958) — Inv. 7651
^–Annibale Carracci (toegeschreven aan), Diana in het bad door Acteon verrast. Inv. 732
^–Anto Carte, De maaltijd. (ca. 1947) — Inv. 6606
^–Benjamin Gerritsz. Cuyp, De engel bij het Heilig Graf. Inv. 11009
^–Christo, Inpakproject voor Minneapolis. (1965) — Inv. 11338
^–Constantin Fidèle Coene, Tafereel van de revolutie van 1830. 1830 — Inv. 1916
^–E. Cordola, Familieportret in een landschap. Inv. 4986
^–Emile Claus, Beboste heuvel te Upton-Grey. 1915 — Inv. 6997
^–Emile Claus, De asters. (1906) — Inv. 4006
^–Emile Claus, De azalea’s te Kew. 1915 — Inv. 6999
^–Emile Claus, De theems te Londen. November, ‘s middags. 1916 — Inv. 6987
^–Emile Claus, De theems, Londen. 1916 — Inv. 6828
^–Emile Claus, De vlasoogst. 1904 — Inv. 3769
^–Emile Claus, Gezicht op Londen, De theems. 1916 — Inv. 6986
^–Emile Claus, Gezicht op Londen, De theems, ‘s winters. 1916 — Inv. 6986
^–Emile Claus, Gezicht op Londen – kaai langs de theems. 1917 — Inv. 6985
^–Emile Claus, Gezicht op Londen – Nevel. 1917 — Inv. 6983
^–Emile Claus, Gezicht op Londen – sneeuw. 1917 — Inv. 6982
^–Emile Claus, Gezicht op Londen – Waterloo Bridge. 1916 — Inv. 6981
^–Emile Claus, Gezicht op Londen – Winter. 1916 — Inv. 6984
^–Emile Claus, Heldere dag,’s middags. 1916 — Inv. 6992
^–Emile Claus, Koeien bij het oversteken van de Leie. 1899 — Inv. 3584
^–Emile Claus, Laatste zonnestralen over Blackfriars Bridge. Maart. 1917 — Inv. 6995
^–Emile Claus, Mist, ‘s middags. 1917 — Inv. 6991
^–Emile Claus, Waterloo Bridge, zon en regen. Maart. 1916 — Inv. 4298
^–Emile Claus, Zonsonergang over de Theems, Londen. 1916 — Inv. 6827
^–Enrico Coleman, Geitenhoeder. Inv. 3315
^–Florent Crabeels, Het seizoen van de herleving. Inv. 3207
^–Frantz Charlet, Terras van de tuilerieën. 1924 — Inv. 4998
^–baron Franz Courtens, De golfbreker. 1887 — Inv. 4942
^–Gherardo Cibo, Bebost rivierlandschap ; vooraan : een herder en zijn kudde ; in de diepte : kasteel op een heuvel. Inv. 4060 / 1786
^–Gillis II Coignet, Orpheus betovert de dieren. Inv. 11290
^–Gonzales Coques, Familieportret in een landschap. Inv. 4986
^–Guillaume Courtois, De heiligen Abdon en Sennen begraven de lichamen van de gemartelde christenen. Inv. 1487
^–Gustave Camus, De nettenherstellers. (1951) — Inv. 6655
^–Gustave Courbet, De rustplaats van de reeën bij de bron van Plaisir-Fontaine. (1866) — Inv. 6360
^–Gustave Courbet, Landchap. 1872 — Inv. 3275
^–Gustave Courbet, Landchap te Ornans. (ca. 1855) — Inv. 4009
^–Gustave Courbet, Signora Adela Guerrero, Spaanse danseres. 1851 — Inv. 6416
^–Hendrick Cassiers, De visserskaai in Oostende. 1892 — Inv. 3239
^–Hendrick of Henry Cassiers, Zondag in Zeeland. Kerk van Veere. Inv. 3846
^–Jacob Cats, Dorpeling leidt een kudde naar de drenkplaats. nv. 4060 / 856
^–Jacob Cats, Gegolfd landschap met dorpen, korenvelden, kuddes enz.. 1794 — Inv. 4060 / 845
^–Jacob Cats, Gehucht nabij een kanaal. 1726 — Inv. 4060 / 846
^–Jacob Cats, Italiaans landschap. Kudde geleid naar een drenkplaats. 1779 — Inv. 4060 / 857
^–Jacob Cats, Kudde passeert langs een korenveld. 1789 — Inv. 4060 / 858
^–Jacob Cats, Landschap. Dorpeling leidt een kudde. Inv. 4060 / 855
^–Jacob Cats, Winter. Schaatsers, sledes. 1798 — Inv. 4060 / 861
^–Jan Cox, Het einde. (1975) — Inv. 8718
^–Jan Cox, De spion Dolon onthoofd. (1975) — Inv. 8695
^–Jan Cox, Het gevecht om het lichaam van Patroclus. (1975) — Inv. 8928
^–Jan Cox, Het gevecht van de goden. (1975) — Inv. 8719
^–Jan Cox, Honden, roofvogels en het lijk. (1975) — Inv. 8696
^–Jan Cox, Portret van Pierre Alechinsky. 1965 — Inv. 8403`
^–Jaroslav Cermák, Oorlogsbuit (Herzegovina, 1862). Christenmeisjes door de Basji-Bouzouks ontvoerd en naar Andrinopolis gebracht om er verkocht te worden. 1868 — Inv. 2095
^–Jean-Baptiste-Camille Corot, De hoogten van Sèvres. Afgesloten weide. (1865-1870) — Inv. 7469
^–Jean-Baptiste-Camille Corot, Herinneringen aan de moerassen van Fampoux. De dageraad. (1871) — Inv. 4307
^–Jean-Baptiste-Camille Corot, Zeezicht. (1822) — Inv. 3646
^–John Constable, Het strand nabij Brighton. (1824-1828) — Inv. 3355
^–Joseph Coosemans, De mastbossen van de Kempen. 1880 — Inv. 2811
^–Louis Cousin, genaamd Louis Primo of Gentile Luigi, Portret van Mario de Gayassa, markies van Massanova ?. Inv. 6812
^–Lucas I Cranach, Adam. Inv. 2626
^–Lucas I Cranach, Apollo en Diana. Inv. 3930
^–Lucas I Cranach, Eva. Inv. 3930 Inv. 2627
^–Lucas II Cranach, Caritas. Inv. 4849
^–Lucien Coutaud, De markies en zijn kasteel. 1947 — Inv. 6633
^–Marc Chagall, De geliefden op het dak. (ca. 1927) — Inv. 4933
^–Marc Chagall, Maneschijn . (1926) — Inv. 11109
^–Marius Carion, De avond van het grauwvuur. 1925 — Inv. 11938
^–Michiel Coxcie ; naar Hubrecht en Jan van Eyck, Paneel naar het Lam Gods van Hubrecht en Jan van Eyck. Voorzijde : De eremieten ; keerzijde : De heilige Lucas. (1557-1559) — Inv. 6699
^–Michiel Coxcie ; naar Hubrecht en Jan van Eyck, Paneel naar het Lam Gods van Hubrecht en Jan van Eyck. Voorzijde : De musicerende engelen ; keerzijde : Maria van de boodschap. (1557-1559) — Inv. 6701
^–Michiel Coxcie ; naar Hubrecht en Jan van Eyck, Paneel naar het Lam Gods van Hubrecht en Jan van Eyck. Voorzijde : De pelgrims ; keerzijde : De heilige Marcus. (1557-1559) — Inv. 6698
^–Michiel Coxcie ; naar Hubrecht en Jan van Eyck, Paneel naar het Lam Gods van Hubrecht en Jan van Eyck. Voorzijde : De rechtvaardige rechters ; keerzijde : De heilige Johannes de Evangelist. (1557-1559) — Inv. 6696
^–Michiel Coxcie ; naar Hubrecht en Jan van Eyck, Paneel naar het Lam Gods van Hubrecht en Jan van Eyck. Voorzijde : De ridders ; keerzijde : De heilige Mattheus. (1557-1559) — Inv. 6697
^–Colinet en Willems, La parabole des aveugles. (1953) — Inv. 9897
^–Colinet en Willems, Incongrus en bocal. (1953) — Inv. 9896
^–Colinet en Willems, Le piston du réséda. ((1953) — Inv. 9901
^–Colinet en Willems, Les gais lurons. (1953) — Inv. 9898
^–Colinet en Willems, Les premiers soins. ((1953) — Inv. 9900
^–Paul-Jean Clays, De Antwerpse rede. 1869 — Inv. 2096
^–Paul-Jean Clays, Zeegezicht. Inv. 7475
^–Petrus Christus, De beweging. (ca. 1455-1460) — Inv. 564
^–Philibert Cockx, Het einde van de winter. 1948 — Inv. 10102
^–Pieter Coecke van Aelst, De aanbidding der wijzen. Inv. 386
^–Pieter Coecke van Aelst, De heilige Maria Magdalena. Inv. 408
^–Pieter Coecke van Aelst, Het laatste avondmaal. Inv. 1393
^–Pieter Coecke van Aelst en Jan Tons II (karton toegeschreven aan), Romulus en zijn gemalin Hersilia. Inv. 3379 / 6
^–Pieter Coecke van Aelst en Jan Tons II (karton toegeschreven aan), Romulus koning van Rome geworden na de moord op zijn broer Remus. Inv. 3379 / 3
^–Pieter Coecke van Aelst en Jan Tons II (karton toegeschreven aan), Romulus na zijn overwinning op de inwoners van Veii. Inv. 3379 / 7
^–Robert Crommelynck, Sparren in de Fagne. 1947 — Inv. 6428
^–Suzanne Cocq, Eenzaamheid.Sneeuw. 1942 — Inv. 7540
^–Wenceslas Coebergher, De graflegging. 1605 — Inv. 124
^–Adolf Dillens , De liefdesbrug . 1862 — Inv. 3874
^–Albert Dasnoy , De stroom. (1974) — Inv. 8514
^–Alfred de Knyff (ridder) , Het bos van Stolen in de Kempen . Inv. 2726
^–Ailx d’Anethan, De heilige vrouwen bij het graf. Inv. 3979
^–Arsène Detry , Twee huizen te Pâturages (Colfontaine) . (1945) — Inv. 10953
^–Camille de Taeye , De gewetensvolle artillerist . 1974 — Inv. 8642
^–Charles de Groux , Begrafenis . Inv. 3277
^–Charles de Groux , De arenlezeressen . (ca. 1856-1857) — Inv. 3883
^–Charles de Groux , De bedevaart van Sint-Guido te Anderlecht . (1856) — Inv. 2259
^–Charles de Groux , De scheiding . (ca. 1869) — Inv. 4297
^–Charles de Groux , Spijt . (ca. 1855) — Inv. 390
^–Charles Dehoy , Voorstad . 1928 — Inv. 6201
^–Charles-François Daubigny , De boorden van de Oise. Inv. 7470
^–Colyn de Coter , Fragment van het Sankt-Albanretabel met het Laatste Oordeel. Centraal gedeelte : Heilige Michaël . (ca. 1510) — Inv. 8515
^–Colyn de Coter (omgeving van) , Geboorte van Christus met een kloosterling als schenker en Besnijdenis . (ca. 1500) — Inv. 364
^–Colyn de Coter , Triptiek met de kruisafneming . 1522 — Inv. 355
^–Cornelis de Baellieur I , De aanbidding der wijzen. Inv. 2780
^–Cornelis Gerritsz. Decker (toegeschreven aan) , De houten brug . Inv. 2827
^–Dado, pseudoniem van Miodrag Djuric, Hulde aan Negroli. 1966 — Inv. 7721
^–Danielle, pseudoniem van Marie de Fays , De abacus. Inv. 11821
^–Darío de Regoyos, San Pedro de Torello . Inv. 4154
^–Edmond de Pratere , Ezel in een weide . Inv. 3137
^–Edmond de Pratere , Het span . 1888 — Inv. 3138
^–Emiliano di Cavalcanti , Mulheres . 1959 — Inv. 6955
^–Felix De Boeck , Landschap (voorzijde) . 1917 — Inv. 12520
^–Felix De Boeck , landschap (keerzijde). 1917 — Inv. 12520
^–Felix De Boeck , Landschap met rails. (1926) — Inv. 7046
^–Ferdinand de Breakeleer , Bastion. (1832) — Inv. 2962 / 11
^–Ferdinand de Breakeleer , Brand van de Grote Kazerne van het Bolwerk op 8 december. (1832) — Inv. 2962 / 3
^–Ferdinand de Braekeleer, Brand van de magazijnen en opslagplaatsen. (1832) — Inv. 2962 / 12
^–Ferdinand de Breakeleer , rand van de Kleine Kazerne van het Bolwerk op 6 december. (1832) — Inv. 2962 / 2
^–Ferdinand de Breakeleer , Brand van een deel van de Kleine Kazerne van het Bolwerk op 5 december. (1832) — Inv. 2962 / 1
^–Ferdinand de Breakeleer , De inhuldigingsplechtigheid van koning Leopold I op 21 juli 1831. 1856 — Inv. 1371
^–Ferdinand de Breakeleer , De inhuldigingsplechtigheid van koning Leopold I op 21 juli 1831 2. (1831) — Inv. 2964
^–Ferdinand de Breakeleer , De plechtigheid van de 25ste verjaardag van de regering van Leopold I op het Sint-Jozefsplein op 21 juli 1856. (1856) — Inv. 2965
^–Ferdinand de Breakeleer , Gebombardeerde gebouwen. (1832) — Inv. 2962 / 8
^–Ferdinand de Breakeleer , Gezicht in de stad Antwerpen. (1817) — Inv. 48
^–Ferdinand de Breakeleer , Gezicht op het bolwerk van Antwerpen na de beschieting van 1832. (1832) — Inv. 2963
^–Ferdinand de Breakeleer , Het vijftigjarig huwelijksjubileum. 1839 — Inv. 1187
^–Ferdinand de Breakeleer , Panorama van de stad. (1832) — Inv. 2962 / 10
^–Ferdinand de Breakeleer , Ruïnes van de kazerne. 1832 — Inv. 2962 / 5
^–Ferdinand de Breakeleer , Vernielde kazerne op het bolwerk. (1832) — Inv. 2962 / 4
^–François Duchastel , Optocht van ridders van het Gulden Vlies bij het verlaten van het paleis te Brussel . Inv. 196
^–Frans de Momper , Dorpsgezicht met dansende boeren . Inv. 6046
^–Gaspar de Crayer , De jeugdige heilige Maagd door engelen getooid in het bijzijn van Joachim en de heilige Anna . Inv. 66
^–Gaspar de Crayer , De tenhemelopneming van het lichaam van de heilige Catharina door engelen in aanwezigheid van verscheidene heiligen . Inv. 56
^–Gaspar de Crayer , Middenpaneel : De onthoofding van Johannes de Doper . Inv. 95
^–Gerard David , De aanbidding der wijzen. (ca. 1500) — Inv. 740
^–Gerard David , Maria met de paplepel. (ca. 1515) — Inv. 3559
^–Giorgio de Chirico , Melancholie van een mooie dag . 1913 — Inv. 11117
^–Giorgio de Chirico (toegeschreven aan) , Twee mannequins . (ca. 1920) — Inv. 8247
^–Gustave de Jonghe , De pelgrims . 1854 — Inv. 3228
^–Gustave De Smet , Nachtelijk sneeuwlandschap . Inv. 6227
^–Denijs van Alsloot ; figuren door Hendrick de Clerck , De lente . Inv. 3458
^–Denijs van Alsloot ; figuren door Hendrick de Clerck , De winter . Inv. 3457
^–Henri de Braekeleer, Binnenhuis aan de Gildekamerstraat te Antwerpen . (1873) — Inv. 4078
^–Henri de Braekeleer , De man aan het venster . (ca. 1873-1876) — Inv. 3857
^–Henri de Braekeleer , De man aan het venster . (ca. 1874-1876) — Inv. 3808
^–Henri de Braekeleer , De rede van Antwerpen. Inv. 3635
^–Henri de Braekeleer , Dorp aan de Schelde . (ca. 1875) — Inv. 3631
^–Henri de Braekeleer , Gezicht op de stad Antwerpen . (1875) — Inv. 3636
^–Henri de Braekeleer , Het cabaret “Dikke Mee” te Antwerpen . (1877) — Inv. 4082
^–Henri de Braekeleer , Het winkeltje . (1863) — Inv. 3367
^–Henri de Caisne , Giotto . 1838 — Inv. 2633
^–Henry de Groux , De Walkurenrit . (ca. 1890) — Inv. 12075
^–Henry de Groux, De zwervers . Inv. 6302
^–Herman Meindertsz. Doncker , Westfries paar in een tuin bij een fontein . Inv. 3667
^–Jacques d’Arthois ; figuren van een andere hand, Bosrand met de Onze-Lieve-Vrouwekerk van Alsemberg. Inv. 581
^–Jacques d’Arthois ; figuren door David II Teniers of door zijn atelier, De terugkeer van de kermis. Inv. 2
^–Jacques d’Arthois ; figuren door David II Teniers, Vermeend gezicht op Hertoginnedal. Inv. 6672
^–Jacques d’Arthois Jacques d’Arthois ; figuren toegeschreven aan Pieter Bout, Winterlandschap. Inv. 1
^–Jacques-Louis David , Mars wordt ontwapend door Venus. Inv. 3261
^–Jan Baptiste de Jonghe , Landschap in de omgeving van Doornik . Inv. 68
^–Jan Davidsz. de Heem , Vanitas . Inv. 2661
^–Jan de Beijer , Gezicht op Namen en de citadel. Inv. 4060 / 284
^–Jan de Beyer , De turfmarkt te Haarlem. Inv. 4060 / 285
^–Jan De Smedt , Storm . 1947-1951 — Inv. 12268
^–Jan I de Momper, Italiaans landschap . Inv. 10943
^–Jean Delville , De engel van pracht . 1894 — Inv. GC 179
^–Jean Delville , Parsifal . 1894 — Inv. GC 178
^–Jean Dubuffet , De verwoeste burcht . 1952 — Inv. 6713
^–Jean-Baptiste De Roy , Een talrijk veekonvooi bestemd voor het leger . 1812 — Inv. 78
^–Jean-Baptiste Degreef , De twee hooioppers . (1875) — Inv. 3811
^–Jean-Baptiste Degreef , De Vironbrug te Dilbeek . 1876 — Inv. 6219
^–Jean-Baptiste Degreef , Gezicht op Brussel . 1879 — Inv. 6121
^–Jean-Baptiste Degreef , Hooioppers in Brabant . 1875 — Inv. 3812
^–Jean-Louis Demarne, De foor . Inv. 2825
^–Johannes Hubertus Leonardus de Haas, Grazende koeien en stier . Inv. 2557
^–Johannes Hubertus Leonardus de Haas , Weiden bij de kust in Picardië . Inv. 3346
^–Joos II de Momper , Berglandschap . Inv. 7615
^–Joos II de Momper ; figuren toegeschreven aan Frans II Francken , De toren van Babel . Inv. 8032
^–Joos II de Momper, figuren toegeschreven aan Sebastiaen Vrancx , Jachtpartij bij een kasteel . Inv. 4161
^–Joost Cornelisz. Droochsloot , Het afdanken van de waardgelders door prins Maurits van Nassau op de Neude te Utrecht, 31 juli 1618 . 1618 — Inv. 2551
^–Joseph Jacques Ducaju , Het mirakel van de rozen . 1859 — Inv. 1725
^–Juliaan de Vriendt , Kerstlied . 1894 — Inv. 3371
^–Jusepe de Ribera , Apollo vilt Marsyas . 1637 — Inv. 3445
^–Karel Dujardin , De voorhoede van het konvooi . Inv. 1441
^–Karel Dujardin , Herders in de Romeinse campagna . Inv. 1720
^–Kerstiaen de Keuninck , Landschap . Inv. 4807
^–Lambert Doomer , Berglandschap met ezeldrijver en stad aan een rivier . 1692 — Inv. 4060 / 1102
^–Lambert Doomer , Berglandschap met stad aan een rivier . 1692 — Inv. 4060 / 1102
^–Lambert Doomer, Gezicht op de stadsmuur en de Sint-Pieterskerk van Nantes vanuit het noordoosten. Inv. 4060 / 1101
^–Lodewijk de Vadder , Landschap . Inv. 6573
^–Lodewijk de Vadder ; figuren door Peter Bout , Landschap met ruiters . Inv. 4461
^–Louis Delbeke , De rechten van de Gemeente Ieper . (1883) — Inv. 6320
^–Louis Delbeke , De vrije Koophandel . (1883) — Inv. 4123
^–Louis Delbeke , Schetsen voor Een gelofte onder de druïdeneik . (ca. 1867) — Inv. 6332
^–Louis Dubois , De dode reebok. 1618 — Inv. 2551
^–Louis Dubois , De hoogten van Beez. 1858 — Inv. 2807
^–Louis Dubois , De ooievaars. 1618 — Inv. 2551
^–Louis Dubois , De wolk . 1874 — Inv. 4200
^–Lucien De Roeck , Brussels 58. Universal and international exhibition . 1956 — Inv. 9343
^–Maerten de Vos , Apollo en de muzen . Inv. 3882
^–Maerten de Vos , De heilige Paulus te Ephese . Inv. 4310
^–Maurice de Vlaminck , Châteauneuf . Inv. 4971
^–Maurice de Vlaminck , Landschap . Inv. 4528
^–Maurice de Vlaminck , Landschap. De Seine bij Chatou . (1907-1908) — Inv. 12080
^–Melchior d’Hondecoeter , De pauw. 1672 — Inv. 1572
^–Nicaise de Keyser , Portret van Louise-Caroline-Françoise van Campenhout . 1847 — Inv. 10295
^–Paul Daxhelet, La civette Saint-Antoine. (1948) — Inv. 6558
^–Paul de Vos ; landschap door Jan Wildens , Hertenjacht . Inv. 2858
^–Paul Delvaux, Avondtrein . 1957 — Inv. 6797
^–Paul Delvaux , De brand . 1935 — Inv. 11541
^–Paul Delvaux , De winter . 1958 — Inv. 11565
^–Paul Delvaux , Kruisiging . 1951-1952 — Inv. 6687
^–Paul Delvaux , Pygmalion . 1939 — Inv. 7544
^–Philip de László , Portret van mevrouw Lechat-Wittouck . 1919 — Inv. 6379
^–Philippe de Champaigne , De heilige Jozef . Inv. 22
^–Philippe de Champaigne , De heilige Genoveva . Inv. 21
^–Pieter-Frans de Noter , Winter, zicht op de Nieuwbrug te Gent . 1833 — Inv. 76
^–Raoul Dufy , Gezicht op Marseille . Inv. 4734
^–Roland Delcol , Zonder titel (Naakt met tas) . 1968 — Inv. 11825
^–Salvador Dalí , De bekoring van Sint-Antonius. 1946 — Inv. 7223
^–Valerius de Saedeleer , Winter in Vlaanderen . 1927 — Inv. 4688
^–William Degouve de Nuncques , De amandelbomen, Balearen . 1902 — Inv. 6002
^–William Degouve de Nuncques , De Puig Major, Mallorca . (1902) — Inv. 7616
^–William Degouve de Nuncques , Storm aan de noordkust (Mallorca, Cala San Vicente) . 1900 — Inv. 10262
^–Xavier de Cock , Koeien terugkerend van de wei . 1880 — Inv. 2831
^–Henri Fantin-Latour, Vrouwen bij het baden. Inv. 5040
^–Jean Ferdinand, Scènes uit het dagelijks leven 1963 . Inv. 7088
^–Domenico Feti (atelier van), De melancholie. Inv. 4404
^–Bernard Fichera, Landschap – Californië 1979 . Inv. 9487
^–Alfred William Finch, genaamd Willy, Kustlandschap (ca. 1892) . Inv. 12196
^–Alfred William Finch, genaamd Willy, Marine 1880. Inv. 8250
^–Lucas I Floquet naar Hugo van der Goes, De geschiedenis van David en Abigaïl (Samuel 1, 25), (premier quart du XVIIe siècle) . Inv. P 04
^–Frans I Floris, De heilige familie. Inv. 94
^–Frans I Floris, Triptiek met het laatste oordeel. Open, middenpaneel : Het laatste oordeel ; linkerluik : De intrede van de uitverkorenen in het paradijs ; rechterluik : De val der verdoemden. Gesloten : Taferelen uit de bijbel 1566 . Inv. 92
^–Jean-Michel Folon, Année Euopéenne du Patrimoine architectural 1975. Inv. 9321
^–, Jean-Michel FolonDe wakende droom (1971) . Inv. 8017
^–Jean-Michel Folon, Eurodesign (Nancy, 05.07 - 16.07.1969). Inv. 10417 / 3
^–Jean-Michel Folon, Folon (Castello Sforzesco, Sala della balla, 23.05 - 25.06.1972). Inv. 10417 / 9
^–Jean-Michel Folon, Folon. Inv. 10417 / 7
^–Jean-Michel Folon, Folon. Galerie de France. Inv. 10417 / 10
^–Jean-Michel Folon, Folon. Il milione al 21 di via bigli Milano (15.10 - 15.11.1970). Inv. 10417 / 4
^–Jean-Michel Folon, Ha bisogno di una calcolatrice Olivetti, (1969) . Inv. 8290
^–Jean-Michel Folon, Meet someone halfway. To communicate is the beginning of understanding. Inv. 10417 / 11
^–Jean-Michel Folon, Reach out for something. To communicate is the beginning of understanding. Inv. 10417 / 12
^–Willem Forchondt, Landschap met Maria Magdalena. Inv. 9803
^–Théodore Fourmois, De molen van Eprave 1851 . Inv. 2561
^–Théodore Fourmois, De vijver 1867. Inv. 4049
^–Théodore Fourmois, Een windmolen 1857 . Inv. 4060 / 1316
^–Théodore Fourmois, Grote bomen. Inv. 3814
^–Paul Franck, Laatste overblijfsels 1946 . Inv. 9754
^–Frans Francken II en Jan Brueghel II, Allegorie van de Overvloed. Inv. 11423
^–Frans Francken II, De geschiedenis van Cresus en Solon. Inv. 1368
^–Joos II de Momper figuren toegeschreven aan Frans II Francken, De toren van Babel. Inv. 8032
^–Frans II Francken, De werken van barmhartigheid. Inv. 6242
^–Abel Grimmer ; figuren van Frans II Francken, Jezus bij Martha en Maria. Inv. 312
^–Frans II Francken, Landschap met het offer van Abraham. Inv. 7906
^–Triptiek met de aanbidding der wijzen. , Middenpaneel : De aanbidding der wijzen. . 1571 Inv. 2786
^–Hiëronymus II Francken (toegeschreven aan)Het kabinet van de kunst, liefhebber. Inv. 2628
^–Pierre-Joseph François, Marius op de ruïnes van Carthago (1791-1794) . Inv. 96
^–Lucien Frank, Herfst. Inv. 4071
^–Lucien Frank, In Holland. Inv. 4069
^–Lucien Frank, Visserskaai te Oostende. Inv. 4070
^–François Boucher (omgeving van), Apollo in zijn wagen. Inv. 10860
^–Jean-François I Millet, genaamd Francisque Millet, Klassiek landschap. Inv. 4463
^–Eustache Le Sueur, Landelijke scène. Inv. 4292
^–Louis Belanger of Bellange, Landschap met waterval en rotsen 1798 . Inv. 4060 / 210
^–Pierre-Jacques Cazes, Man omhelst vrouw. Inv. 4060 / 863
^–Pierre-Jacques Cazes, Man, gezeten aan het water, vlak bij hem : een vrouw rechtstaand met een bijl. Inv. 4060 / 862
^–Israel Silvestre (?), Op een zelfde blad. Twee zichten uit de omgeving van Nancy : Hermitage op de weg van Sint Nikolaas en Kapel op weg van Nancy. Inv. 4060 / 97
^–Franse school, Portret van een vrouw als de rustende Diana. Inv. 293
^–Jean-Baptiste Le Prince (?), Vertumnus en Pomona. Inv. 9501
^–Louis Belanger of Bellange, Waterval tussen rotsen verbonden door een boomstronk als brug 1798 . Inv. 4060 / 209
^–baron Léon Frederic, Album met 36 platen. Studies gemaakt te Nafraiture 1885-1890 . Inv. 7079
^–baron Léon Frederic, Beek. Linkerluik : De gletsjer - De bergstroom. Middenpaneel : De beek. Rechterluik : Het meer - Het sluimerend water 1890-1899 . Inv. 6222
^–baron Léon Frederic 1, De echtgenoten 1885-1887 . Inv. 3767
^–baron Léon Frederic 2, De echtgenoten 1885-1887 . Inv. 3767
^–baron Léon Frederic 3, De echtgenoten 1885-1887 . Inv. 3767
^–baron Léon Frederic, De grijsaards 1885-1887 . Inv. 3763
^–baron Léon Frederic, De jongens 1885-1887 . Inv. 3766
^–baron Léon Frederic, De krijtverkopers. Linkerluik : Morgen. Middenpaneel : Middag. Rechterluik : Avond 1882-1883 . Inv. 3263
^–baron Léon Frederic, De meisjes 1885-1887 . Inv. 3764
^–baron Léon Frederic, De terugkeer van de processie 1904 . Inv. 3768
^–baron Léon Frederic, De verloofden 1885-1887 . Inv. 3765
^–Léon Frederic, De zaaier 1888 . Inv. 6235
^–baron Léon Frederic, De zielen voor Gods aanschijn 1887 . Inv. 11431
^–baron Léon Frederic, Duinen, Heist-aan-Zee (ca. 1905) . Inv. 9969
^–baron Léon Frederic, Maneschijn 1898 . Inv. 3534
^–baron Léon Frederic, Stedelijk landschap. Hoekje van het oude Brussel 1879 . Inv. 6349
^–Eugène Fromentin, In het land van de dorst 1869 . Inv. 3424
^–Jan Fyt, Bloemen en vruchten in een landschap met een "Noli me tangere". Inv. 2641
^–Jan Fyt, Haan en kalkoen. Inv. 4420
^–Jan Fyt, Hondengespan. Inv. 2857
^–Barend Gael, De herberg. Inv. 6258
^–Barend Gael, Landelijke halte. Inv. 6259
^–Jean-Jacques Gailliard, Drie-Hoofdenstraat te Brussel. Inv. 6305
^–Louis Gallait, Dalila 1876 . Inv. 3145
^–Louis Gallait, De tegenspoed (1844) . Inv. 4224
^–Louis Gallait, De verovering van Antiochië door de kruisvaarders. Inv. 2717
^–Louis Gallait, De zigeunerin en haar kinderen 1875 . Inv. 3142
^–Louis Gallait, Het geluk (1844) . Inv. 4223
^–Louis Gallait, Het vallen van de bladeren 1858 . Inv. 3143
^–Louis Gallait, Het vergeten van de smarten (ca. 1851) . Inv. 4219
^–Louis Gallait, Jonge vrouw en kind 1886 . Inv. 4226
^–Louis Gallait, Louis Faider op driejarige leeftijd 1879 . Inv. 4214
^–Louis Gallait, Mevrouw Bucheron-Gallait als kind, met strohoed (1850) . Inv. 4247
^–Louis Gallait, Mevrouw Louis Gallait en haar dochter de toekomstige mevrouw Bucheron-Gallait als kind . Inv. 4245
^–Louis Gallait, Mevrouw Sandford. Inv. 4246
^–Louis Gallait, Moederliefde. Inv 4220
^–Louis Gallait, Zigeunerin met kinderen . Inv. 4251
^–Lucas Gassel, De kopermijn. Inv. 3171
^–Paul Gauguin, Bretoense kruisweg 1889 . Inv. 4416
^–Paul Gauguin, Conversatie in de weiden. Pont-Aven 1888 . Inv. 5092
^–Claude Gellée genaamd Le Lorrain, Aeneas op hertenjacht aan de kust van Libya . Inv. 1480
^–Françoise Gérard, Het huis van de dichter 1976 . Inv. 11866
^–Théodore Géricault, Een prins en zijn état-major. Inv. 3195
^–Théodore Géricault, Naaktstudie. Inv. 6373
^–, Théodore Géricault (naar Antoon van Dyck)Sint-Maarten deelt zijn mantel (ca. 1812) . Inv. 2544
^–Henri Gervex en Alfred Stevens, Panorama van de eeuw. Inv. 6077
^–Henri Gervex en Alfred Stevens, Panorama van de eeuw. Inv. 6076
^–Henri Gervex en Alfred Stevens, Panorama van de eeuw. Inv. 6075
^–Henri Gervex en Alfred Stevens, Panorama van de eeuw. Inv. 6074
^–Bernard Ghobert, Le jardin préservé 1974 . Inv. 8386
^–Luca Giordano, De geboorte. Inv. 11633
^–Jan (Jennin) Gossaert genaamd Mabuse (repliek), Adam en Eva. Inv. 3383
^–Jan (Jennin) Gossaert genaamd Mabuse, Voorzijden van de luiken van een triptiek. Linkerluik : Stichtersportret ; rechterluik : De vrouw van de stichter. Inv. 4740
^–Abraham Govaerts, De herberg. Inv. 6579
^–Abraham Govaerts, De herfst 1569 . Inv. 2687
^–Jane Graverol, Het hoge gras 1946. Inv. 11869
^–Anoniem, Italiaans landschap - (Verso) Schets van een plafondversiering : zwevende (allegorische ?) figuur ; putti en rocailleschelp. Inv. 4060 / 3211
^–Abel Grimmer, De vier jaargetijden : De herfst. Inv. 8730
^–Abel Grimmer, De vier jaargetijden : De lente. Inv. 8728
^–Abel Grimmer, De vier jaargetijden : De winter. Inv. 8731
^–Abel Grimmer, De vier jaargetijden : De zomer. Inv. 8729
^–Abel Grimmer, Schaatsenrijden op de vestinggrachten van de Sint-Jorispoort te Antwerpen. Inv. 4538
^–Armand Guillaumin, Groene eik, ’s morgens 1892 . Inv. 4053
^–Armand Guillaumin, Groene eik, ’s morgens 1892 . Inv. 4053
^–Gevecht tussen reiger en honden. 1670 — Inv. 7795
^–André Hennebicq , De arbeiders op het Romeinse platteland . 1870 — Inv. 2530
^–Adrien-Joseph Heymans , Boer te paard . Inv. 4311 / 1
^–Adrien-Joseph Heymans , De berken . Inv. 4311 / 8
^–Adrien-Joseph Heymans , De berken ‘s winters . (1876) — Inv. 4490
^–Adrien-Joseph Heymans , De dageraad . Inv. 4311 / 12
^–Adrien-Joseph Heymans , De nacht . Inv. 4311 / 11
^–Adrien-Joseph Heymans , De wolken . Inv. 4311 / 7
^–Adrien-Joseph Heymans , Hemel met maanlicht . 1907 — Inv. 3875
^–Adrien-Joseph Heymans , Het hutje . Inv. 4311 / 10
^–Adrien-Joseph Heymans , Het mastbos . Inv. 4311 / 5
^–Adrien-Joseph Heymans , Hoekje op de heide . Inv. 2773
^–Adrien-Joseph Heymans , Kempens span . Inv. 4311 / 4
^–Adrien-Joseph Heymans, Landschap in de Kempen . Inv. 6710
^–Adrien-Joseph Heymans , Lente . Inv. 4311 / 3
^–Adrien-Joseph Heymans , Op de heide . Inv. 4311 / 9
^–Adrien-Joseph Heymans , Zomerochtend . 1912 — Inv. 4295
^–Edouard Huberti , Landschap in de Kempen . Inv. 7663
^–Frans Hals , Drie kinderen van lakenhandelaar Gijsbert Claesz. van Campen en zijn vrouw Maria Jorisdr. met een bokkenwagen . (ca. 1620) — Inv. 4732
^–Hendrick Herregouts , De heilige Hiëronymus in de woestijn . Inv. 109
^–Jan Baptist Huysmans , Landschap met dieren . Inv. 1479
^–Jean-Pierre Hock, Hulde aan Boris Hock (Reeks Vulcano) . 1982 — Inv. 10146
^–Johann Heiss , De uittocht uit Egypte . 1693 — Inv. 6599
^–Marie Howet , Frahan gezien vanaf Rochehaut . Inv. 6173
^–Meindert Hobbema , De watermolen . A un tableau près, la célèbre ‘Allée vers Middelharnis’, Hobbema a produit tous ses chefs-d’oeuvre durant une période particulièrement courte, compris entre 1663 et 1668. Ce panneau s’inscrit dans cette série (d’après Liesbeth De Belie, in ‘Musée d’Art Ancien. Oeuvres choisies’) — Inv. 3027
^–Meindert Hobbema , Bosgezicht met ruiters bij een herberg . 1663 — Inv. 2616
^–Paul Huet , De klif van Houlgate bij Dives . 1861 — Inv. 1845
^–Pierre Jean Hellemans , Rand van het Zoniënwoud . 1830 — Inv. 106
^–Pieter Huys (navolger van), De bekoring van de heilige Antonius
^–Richard Heintz , De rots van Maria - Sy . 1928 — Inv. 6420
^–Adriaen Isenbrant, Calvarie met de H. Maagd en de heilige Johannes . Inv. 8721
^–Adriaen Isenbrant (atelier van) , Calvarie met Maria Magdalena . Inv. 8720
^–Adriaen Isenbrant , Linkerluik van een diptiek van O.-L.-Vrouw der Zeven Weeën van de O.-L.-Vrouwekerk te Brugge. Voorzijde : Joris van de Velde, burgemeester van Brugge, zijn vrouw Barbara le Maire en hun kinderen met de heilige Joris en de heilige Barbara . Inv. 2592

^–“Egocentrism”, in Psychology of Classroom Learning: An Encyclopedia. Vol. 1, red. Eric Anderman & Linley Hicks Anderman (Detroit: Macmillan Reference USA / Gale Cengage Learning, 2008), 355-357.
^–Kristina D. Frankenberger, “Adolescent egocentrism: a comparison among adolescents and adults,” Journal of Adolescence 23, 3 (2000): 343-354.
^–Hubert Hermans, Het verschil tussen de persoon en zichzelf: De ‘dialogical self’ als mini-samenleving. Afscheidscollege Katholieke Universiteit Nijmegen, 2002. Link (geraadpleegd op 27 mei 2019).
^–Charlotte Hoste, Melancholie in de kunst van Fernand Khnopff. Masterthesis Universiteit Gent, 2008. Link (geraadpleegd op 27 mei 2019).
^–Paul H. Lysaker & John T. Lysaker, “Narrative Structure in Psychosis: Schizophrenia and Disruptions in the Dialogical Self,” Theory & Psychology 12, 2 (2002): 207–220.
^–Jean Piaget, The Child’s Conception of the World (London: Routledge & Kegan Paul, 1951).
^–Leon F. Seltzer, “6 Signs of Narcissism You May Not Know About,” Psychology Today, 7 november 2013. Link (geraadpleegd op 27 mei 2019).
^–Theo van Loon, “Symbolen en de receptie van de ‘Memories’ van Fernand Khnopff,” Forum der Letteren 26, 1 (1985): 250-264.
^–Timothy D. Wilson & Sara D. Hodges, Attitudes as Temporary Constructions, in The Construction of Social Judgments, red. L. Martin & A. Tesser (New York: Springer-Verlag, 1992), 37–66.